 Сийдик ранги қандай ҳолатларнинг ишорати ҳисобланади? Сийдик, организмдаги чиқиндиларни чиқариб ташланишида аҳамиятга эга. Буйраклар ишлаб чиқарган сийдик ва сувда эрийдиган модда алмашинувининг чиқиндилари сийдик ёллари орқали ташқарига чиқарилади. Шу билан организмда топланиши мумкин бўлган зарарли моддалар ва токсинлар сийдик ёрдамида организмни тарк қиладилар. Буйракларимиз қонни филтрлаб сийдик ишлаб чиқаришга маъсулдирлар. Бундан ташқари буйраклар қанд, сув, витаминлар, аминокислоталар ва бошқа зарурий моддалар, микроелементларни чиқиб кетишига ёл қўмасдан яна қонга қайтаришдек жуда муҳим вазифани ҳам бажарадилар. Сийдик ҳиди ва рангини ўзгариши озиқ овқатларга боғлиқ бўлиш билан бирга бази касалликлар ҳаттоки ўсма каби ҳавфли касалликларни ҳам белгиси бўлиши мумкин. Умуман олганда сийдик ранги умумий танадаги ҳолатни кўзгусидир. Соғлом кишининг сийдик ранги қандай бўлади? Сийдикка сариқ-самон рангини берадиган пигментни урохром дейилади. Сийдик ранги зичлигига қараб баъзан тўқроқ, баъзан эса очиқроқ сариқ бўлиши мумкин. Тўқ сариқ ранг кам суюқлик истеъмол қилганликни кўрсатади. Очиқ сариқ эса кўп суюқлик ичганликни ёки сийдик ҳайдовчи дорилар қабул қилганликни кўрсатади. Баъзи дорилар сийдик рангини кўкка ёки яшил ранги бояши мумкин, бундан ташқари қизил савзи гиштранг, витаминлар сап-сариқ, порферия касаллигида эса қўнгиър рангдаги сийдикларни кўришимиз мумкин. Қизил рангли сийдик одатда сийдикка қон аралашганлигини кўрсатади. Ваҳимага тушмасдан уролог шифокорига зудлик билан мурожаат қилиш керак чунки оз миқдордаги қон ҳам сийдик рангини ўзгартиришга етади. Сийдикдаги қон инфектсия ёки ўсма касалликларини белгилари ҳам болиши мумкин. Соғлом кишининг сийдик ранги ўртача очиқ сариқ-самон рангида бўлади. Сийдик ранглари ва сабаблари: Яшил ёки Кўк рангли сийдик: Бу рангга қуйидагилар сабаб бўлиши мумкин; Баъзи озуқа моддаларидаги ранглар сийдик рангини яшилга бўяши мумкин, Қовуқ ва буйрак функтсияларини текшириш учун ҳам баъзан урологлар рангли моддалардан фойдаланишади. Пропофол (диприван), Амитриптилин ва Индометасин каби дорилар ҳам сийдик рангини яшил ёки кўк рангга бўяйди. Генетик касалликлардан бўлган Гиперкалсиемия (Виллиамс касаллиги) жуда ҳам кам учрайди, сийдик ранги айниқса болаларда кўк рангли сийдик ажратадилар, Кўк рангли чақалоқ таглиги синдроми шу тур беморларда ишлатилади. Стафилоccоcус псеудомонас сийдикка аралашса сийдик ранги яшил рангга кириши мумкин. Тўқ жигарранг сийдик: Дуккакли озуқаларни кўп миқдорда истемол қилиш, равоч каби бази кўкатларни истемол қилиш; Бази дори воситалари (метронидозол, мускул бўшаштирувчи дорилар (наркозда ишлатилади)); Буйрак ва жигар касалликлари, сийдик ёллари инфектсияси сийдик рангини тўқлашишига сабаб болади. Буйрак тошлари ва инфектсияларида сийдик қуйқали кўринишга эга бўлади. Тўқ сариқ (апелсин) рангли сийдик: Сийдикнинг тўқ сариқ рангда бўлишига сабаб бўладиган баъзи дорилар ҳам мавжуд. Сийдик ёлларини касалликларида ёки бошқа касалликларда ишлатиладиган сийдик ҳайдовчи ёки ич сурувчи дорилар шулар қаторига киради. Тўқ рангли сийдик ўт қопи ва жигар касалликларни тўгридан тўгри ишоратидир. Яна бир ҳолат организмни сувсиз қолиб сийдик зичлиги ошиб кетганда кузатилади. Дорилар, баъзи витаминлар ва қизил савзи сувини, сокини, ичишлик ҳам сийдик рангини тўқ сариққа бўяши мумкин. Сийдик рангидаги ўзгаришлар кўз билан кўриш ҳам мумкин лабораторияда ҳам аниқлаш мумкин бўлган ҳолатдир. Сийдикда ўзгаришлар фақат ранг эмас унинг ҳиди, сийишдаги ўзгаришлар тарзида ҳам юзага чиқади. Сийдик инсонни нималар еганини қанча еганини, нима ичганини, қандай касалликлар борлиги ҳақида маълум маслаҳат ва ёналишлар беради. Организмга тушган бактерия, юқори миқдордаги глюкоза, заҳарлар ва оқсиллар сийдик орқали организмдан чиқарилиб ташланади. Сийдикни ранги ўсма касалликларни босқичларига қараб ҳам маълум ўзгаришларга учрайди. Сийдик таҳлили қуйидаги касалликларни таҳмин қилиш (клиник белгилари кўринади) ёки ташхис қилишга ёрдам бериши мумкин: Буйрак сохасида ўсма пайдо бўлиши ёки оғриқ Чарчоқ умимий ҳолсизлик Юқори иситма Иштаҳа ёқолиши, озиш Жигар касалликлари қўшилиши Анемия Сон сохаларида, юзлардаги, қовоқлардаги шиш Юрак тез юриши Нафас олишга қийналиш, йўтал Бош оғриқ ва суяк оғриқлар Балғамда қон аралаши Ўзидан кетиб қолиши Сувда эрийдиган рибофлавин билан Б2 витамини мавжуд воситалар сийдик рангини сарғайишига олиб келади. Витамин қабул қилиш қанчалик фойдали бўлса ҳам кўп миқдорда истемол қилиш гипервитаминоз келтириб чиқаради бу ҳам албатта соғлом деб ҳисобланилмайдиган ҳолатдир. Сийдик ранги жуда оч сариқ бўлса одатда кўп суюқлик ичганда кузатилади, ундан ташқари жигар сиррози ва гепатит каби касалликларда ҳам оч сариқ болиши мумкинлигини эсда тутиш керак. Ҳомиладорларда ҳам сийдик ранги очиқроқ бўлади. Кўп суюқлик ичиш, жигар касалликларидан ташқари қандли диабетда ҳам сийдик ранги очиқроқ бўлишини унутмаслигимиз керак. Сийдик ранги пушти ёки қизғиш бўлса касалликлардан ташқари антибиотикларда, қизилча, бақалажон, маймунжон истеъмол қилгандан ҳам ранги қизаради. Сийдик ёллари инфектсияси, буйрак тошлари, простата ёки о'смалар ҳам сийдик рангини қизаришига сабаб бо'лиши мумкин. Сийдик ранги турли касалликларда ўзгариши ҳар қанча маълум бўлса ҳам жуда оддий арзимас сабаб билан ҳам ўзгариши мумкин. Шунинг учун сийдик рангида ўзгариш кўрилса ҳавотирга тушмасдан урологга мурожаат қилиш ва сийдик таҳлили қилдириш керак бўлади.
 уролог-андролог Зарифжон Муродов Жумабоевич www.SherlarUz.CoM - Saytdan olindi.
Do'stlaringizga yuboring:

|