 Дугонамдан эшитган бу воқеа таъсиридан икки-уч кун чиқолмай юргандим. Бу ақл бовар қилмас воқеани кўз олдимга келтиришга ҳаракат қилганим учунми ёки ҳадеб ўйлайверганим сабабми, ҳатто тушларимгаям кириб чиққани эсимда. Дугонамга эса бу ғаройиб воқеани раҳматли буваси ҳикоя қилиб берган экан.
* * *
Отам маҳалламиздаги энг бой одамлар қатори шўролар даврининг зулмларига рўпара бўлганлардан бири эди. Лекин қандайдир мўъжиза билан анчагина тилла тангаларини сақлаб қолган экан. Шуни ўлимидан аввал менга топшириб кетди. Мен тилла ҳақида бировга айтишгаям қўрқиб, секингина уйимизнинг кўздан нари жойларига яшириб юрадиган бўлдим.
Деҳқончилик билан шуғулланадиган одамнинг кўп вақти полизда ўтади. Уйимизни қулфлаб анчагина вақтга қовун-тарвуз сайлига оилавий кетдик.
Даладаги ишларни тугатиб қайтганимиздан кейин тиллани яширган жойимдан тополмай ҳайрон бўлдим. Кўзларимга ишонмай, қайта-қайта қараб, тиллалар йўқолганига амин бўлдим. Бирор ўғри олганмикан, деб тахмин қилай десам, халтадаги тиллалардан бошқа ҳамма нарсалар жой-жойида. Қолаверса, ўғри кирганини уйдаги тартибсизликдан дарров билиш мумкин. Лекин хонадонимиздаги бирор нарса жойидан қўзғалмаган. Ўйлай-ўйлай уйдагилар кўришмадимикан, дея ҳаммадан бирма-бир сўраб чиқдим. Улардан бор гапни сир тутганим учун: «Бизда тилла бормиди?» дея елка қисишди.
Тилланинг сирли равишда ғойиб бўлиши тинчимни ўғирлади. Миямда нуқул «Изсиз йўқолиши мумкин эмас» деган гап тинмай айланарди. Ўйлаб ўйимга етолмай, чойхонадаги бир таниш кишига оғиз очдим. У гапимни диққат билан эшитиб ўтириб, дабдурустдан:
— Уйингизда каламуш борми? — деб сўради.
— Биласиз-ку, ҳовлимиз зовурга яқин жойда, каламуш бор, албатта! — дедим «Бунинг нима алоқаси бор?» дегандай ҳайрон бўлиб.
— Унда тиллангизни кузда топасиз!
— Кузда?
— Ҳа, кузда.
— Тушунмадим…
— Каламушларда куз бошланишидан аввал инидаги ҳамма нарсаларини офтобга ёйиб олиш одати бор. Агарда тиллангизни улар олишган бўлса, албатта, офтобга олиб чиқишади. Бировга миқ этмай, кузгача кутасиз. Салқин тушишидан аввал офтоб яхшигина қиздирадиган кунлар келиши билан каламушларнинг хатти-ҳаракатларини кузата бошлайсиз. Фақат эсингизда бўлсин, уйда сиздан бошқа бирорта инсон қолмаслиги керак. Шунда, худо хоҳласа, тиллаларингизни топасиз…
Ёз ўтиб, куз ҳам келди. Кузнинг иссиқ кунларидан бирида оиламни қариндошларникига кўчириб, уйда ёлғиз ўзим қолдим. Ҳовли саҳни кафтдек кўринадиган жойга яшириниб, кузата бошладим. Бир-икки кунни жимлик ютиб юборгудек ҳолатда кеч қилдим. Учинчи куни ҳовлида пайдо бўлган катта каламуш атрофга аланглаб, ҳеч ким йўқлигига ишонч ҳосил қилдими, қаёққадир қайтиб кириб кетди. Бироздан сўнг чиндан ҳам нималарнидир олиб чиқиб, офтобга ёя бошлади. Ёнидаги шериги билан галма-гал ичкаридан нарса олиб чиқа бошлашди. Биттаси нарсаларнинг ёнида турганида иккинчиси кириб кетар, у чиққач, бошқаси йўқоларди. Шу тахлит ҳовли юзига анчагина нарса ёйилди. Шу пайт буюмлар орасидаги ўша менга қадрдон халтачага кўзим тушди-ю, қувониб кетдим.
Офтоб энг қизиган пайтда каламушларнинг икковиям кўринмай қолганидан фойдаланиб, югуриб бориб халтадаги тиллаларимни олдим. Сўнг қайта жойимга бекиниб, уларни кузата бошладим.
Офтоб тиғи анча пасайганидан сўнг яна пайдо бўлган каламушлар буюмлари орасидаги тилла тангалар солинган халтанинг йўқолганини сезиб, худди инсонлардай бир-бирлари билан уриша кетишди. Уларнинг чуғурлашиб, бир-бирларини еб қўйгудек уришишлари одамнинг ваҳимасини келтирарди. Аламдан нақ икки метр баландликка сакраб-сакраб жанжаллашишларини кўриб эса қўрқувдан эсимни йўқотишимга сал қолди.
Важоҳатларидан шу тобда тиллани олган одам рўпара келса, уни тилка-пора қилиб ташлашга тайёр эканликларини англаш қийин эмасди.
Бу манзарани ортиқ кузатишга дош беролмай, аввалдан тайёрлаб қўйган ов милтиғимни уларга тўғриладим…
Шу тариқа ўғри каламушлардан тиллаларимни бус-бутунлигича қайтариб олганман. www.SherlarUz.CoM - Saytdan olindi.
Do'stlaringizga yuboring:

|