АҚШ ва Буюк Британия Украинага нисбатан агрессияси сабаб Россияга қарши санкциялар тайёрламоқда. Американинг баъзи чекловлари ҳатто Россия Украинага кирмаган тақдирда ҳам жорий этилиши мумкин. Кремль Лондоннинг баёнотини рус бизнесига қарши уруш деб атади. Ғарб ўз навбатида сиёсий инқироздан чиқиш учун дипломатик йўлларни ҳам излашда давом этяпти.

Америкалик сенаторлар Россияга қарши Украинага бостириб кирган тақдирда қўлланадиган санкциялар бўйича қонун лойиҳасини деярли келишиб бўлганини маълум қилганди. Санкциялардан баъзилари Россия Украинага бостириб кирмаган тақдирда ҳам кучга кириши мумкин.

«Ҳаммамиз деярли бир чизиққа тизилдик, десам ҳам бўлади», деди демократлар вакили Роберт Менендес CNN эфирида. У американча футбол тилида гапирди. Яъни, ҳамма бир чизиқда тизилди ибораси «рақиб дарвозасига яқин келдик», деган маънода ишлатилган.

Reuters агентлиги ёзишича, Россиядаги йирик банклар, давлат суверен қарзига қарши санкциялар киритиш кўзда тутилган. Шунингдек, санкциялар доирасида Украинага қўшимча ҳарбий кўмак юборилиши ҳам мумкин. Агентлик хабарига кўра, демократлар ва республикачилар Россиянинг «Шимолий оқим-2» газ ўтказгичига қарши санкция қўллаш борасида бир фикрга кела олмаяпти.

Республикачи Роберт Менендеснинг айтишича, Россияга қарши баъзи санкциялар эҳтимолий босқинни кутиб ўтирмай кучга кириши мумкин. Унинг айтишича, Россия аллақачон Украинага қарши киберҳужумлар уюштириб, «ўзга байроқ остида операция ўтказиб» ва Украина ҳукуматини назоратга олишга уриниш орқали «санкцияга муносиб бўлиш»га улгурди. Россия Украинага бостириб кирса, янада қатъий санкциялар кучга киради.

Украинанинг АҚШдаги элчиси Оксана Макарованинг CBS эфирида айтишича, Украина санкциялар ҳозироқ киритилишини хоҳлайди. Элчи Вашингтон ва Киев ўртасидаги муносабатлар совуқлашгани ҳақидаги хабарларни бўрттириш деб атади: «Ҳеч қандай совуқлик йўқ. Кўп музокара ўтказамиз ва баъзида фикрлар бир жойдан чиқмаслиги оддий ҳолат. АҚШ бизнинг нафақат стратегик ҳамкоримиз, балки стратегик дўстимиз», деди элчи.

CNN Жо Байден ва Владимир Зеленский муносабатлари Украина президентининг ўтган ҳафтадаги чиқишидан кейин совуқлашиб қолганини ёзганди. Ўшанда Зеленский мамлакатдаги ҳолат Ғарб ваҳима қилаётгандек ёмон эмаслигини айтганди. Зеленский АҚШ ўз дипломатларини Украинадан олиб чиқишга қарор қилганини хато қарор деб топганди.

Элчи Украина Россия томондан хавфни камайтириб кўрсатишга уринмаётганини таъкидлади. «Хавфни камайтириб кўрсатмаяпмиз. Шунчаки вазиятни борича айтмоқдамиз. Ахир Россиянинг нималарга қодир эканини яхши биламиз», деди Макарова.

Пайшанба куни Байден администрациясининг юқори мансабли вакиллари сенаторлар учун ёпиқ брифинг ўтказади. Унда нималар ҳақида сўз бориши номаълум. АҚШ Давлат котиби ўринбосари Виктория Нуланднинг айтишича, АҚШ Россияга қарши санкциялар борасида фикрлар якдил эмаслиги вазиятини сақлаб қолмоқчи. Унинг айтишича, шу тариқа Россияга таъсир ўтказиш имкони юқори.

Financial Times ўз манбаларига асосланиб ёзишича, АҚШ Путиннинг атрофидаги, мамлакат сиёсатида муҳим қарорлар чиқарувчи одамларга қарши ҳам санкциялар тайёрламоқда. Хабарда ёзилишича, бу чекловлар иқтисодий санкцияларга «бонус ўлароқ» белгиланиши мумкин.

Душанба куни Британия парламенти Россия Украинага бостириб кирган тақдирда Кремлга алоқадор шахслар ва активларга қарши санкцияларни кўпайтиришга имкон берадиган қонун лойиҳасини тақдим этган. Бу ҳақда якшанба куни Британия ташқи ишлар вазири Лиз Трасс айтиб ўтганди. Унинг сўзларига кўра, Россиядаги молия муассасалари, энергия компаниялари ва Путин режимини қўллаб-қувватлайдиган ҳар қандай фирма Британия санкцияларига дучор бўлиши мумкин.

Times'нинг ёзишича, Британияда инвестицияси бўлган Кремлга алоқадор олигархлар ҳам санкцияга учраши мумкин. «Биз санкциялар қамровини кенгайтирмоқчимиз. Токи Кремлни қўлловчи ҳар қандай компания ва путинчи олигархлар яширинадиган жой топа олмасин», деган Британия ташқи ишлар вазири.

Нашрга кўра, янги санкциялар пакети россиялик олигархларнинг улар пулларини сақлашга одатланган Британия ҳақида тасаввурларини ўзгартириб юборади. Британия ташқи ишлар вазири Борис Жонсон билан бирга Украинага келиши кутилганди. Украина ташқи ишлар вазири Дмитрий Кулеба унинг ташрифи учун миннатдорчилик билдирди: «Британиялик ҳамкасбим Лиз Трассга қатъийлиги учун миннатдорлик билдираман. Британиядаги Россияга алоқадор молиявий манфаатларга қарши санкциялар Россиянинг нозик жойига зарба бўлади», деб ёзди у твиттердаги саҳифасида. Аммо Трасс хонимда коронавирус аниқланиб, Украинага кела олмади.

Кремль расмий вакили Дмитрий Песковнинг айтишича, Британия Россияга қарши санкция қўлласа, жавоб ҳаракатлари ҳам бўлади. Песков Британиянинг ҳаракатларини «рус бизнесига ҳужум» деб атади.

«Алоҳида бир давлатнинг рус бизнесига ҳужумига қарши, албатта, жавоб чоралари кўрилади. Жавоб бизнинг манфаатлардан келиб чиққан ҳолда тузилади.

Лондондан келаётган хабарлар хавотирли. Нафақат биз учун, балки компанияларимиз учун ҳам хатарли. Бу Лондоннинг тусланишига яна бир исбот. Бу ҳаракатлар халқаро бизнес учун ҳам хавотирли», деган Песков.

Россия ташқи ишлар вазирлиги расмий вакили Мария Захарова Лондоннинг чиқишларига заҳарханда билан жавоб берди.

«Асосийси бир қадам ҳам орқага ташламанг, миссис Трасс. Биз сизга ишонамиз. Британиянинг лаҳзалик молиявий манфаатлари демократия ва эркинликдан устун бўла олмайди», деб ёзган Захарова ўз саҳифасида. ТИВ расмийси Россия Лондонга баъзи коррупционерларни топширишни сўраб рўйхат юборганини эслатган.

Европа Иттифоқи ҳам Россияга қарши санкциялар тайёрламоқда. Financial Times'нинг ёзишича, иттифоқ санкциялари Россия энергетика секторига нисбатан қўлланиши мумкин. Гап катта эҳтимол билан «Шимолий оқим-2» газ қувури ҳақида кетмоқда.

Британия ташқи ишлар вазири ҳамда мудофаа вазири яқин вақтлар ичида музокара учун Москвага бориши кутилмоқда. Борис Жонсон эса Украина президенти Владимир Зеленский билан учрашувдан кейин Владимир Путин билан телефонда гаплашмоқчи. Жонсон Японияга сафарини бекор қилиб, Киевга келди ва Британия Украинани қўллашини маълум қилди. Жонсон журналистларга Путин билан мулоқотда унга «тубсизликдан чекиниш»ни маслаҳат беришини айтган.

«Ҳа, Путинга шундай дейман. Чиндан биз ҳаммамиз тубсизлик қирғоғидан чекинишимиз керак. Россиянинг Украинага ҳар қанақасига кириши дунё учун ва энг аввало Россиянинг ўзи учун ҳалокатли бўлади», деган Жонсон. Унинг фикрича, ҳар қандай босқин украин халқининг кескин қаршилигига учрайди.

АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен россиялик ҳамкасби Сергей Лавров билан яна бир марта учрашиши кутиляпти. Улар ўтган ойда Женевада учрашганди. Россия НАТОга Украина киритилмаслиги бўйича кафолат талабини такрорлаган, АҚШ томони яна бир бор буни рад этганди. Ўз навбатида, НАТО бош котиби Йенс Столтенберг альянсга киришни ҳеч ким бирор давлат учун тақиқлай олмаслигини кескин оҳангда таъкидлаганди. Унинг айтишича, Россия қанчалик агрессив ҳаракат қилса, ўз атрофида шунчалик кўп НАТО аскарларини кўраверади.

Шу билан бирга, Столтенберг Россия бостириб кирган тақдирда ҳам Украинага НАТО аскарлари юборилмаслигини айтган, чунки Украина НАТО аъзоси эмас. «Биз Украинага қўшин юбормоқчи эмасмиз, лекин уларга ёрдам берамиз. НАТО аъзоси бўлиш ва Украина каби альянснинг қадрдон ҳамкори бўлиш фарқли нарсалар», деган у.

Айни дамда «Қатъий шериклик» номи остида ҳарбий машғулотларни ўказиш учун Беларусда бўлиб турган россиялик ҳарбийлар мамлакатда қўмондонлик назорат тизимини ташкил этиб бўлишди. Кейинги машғулотлар 10-20 феврал кунлари ўтказилади ва уларда асосий урғу «ташқи агрессия»га қаратилади.

Ғарб разведкаси Россия босқинни айнан Беларусь ҳудудидан амалга ошириши мумкинлигини истисно қилмаяпти. Расмий Москва эса машғулотлар ҳеч кимга халақит бермаслигини айтмоқда. Россиянинг тўртта ҳарбий денгиз флотида ҳам машғулотлар давом этмоқда. Душанба куни тунда Россия мудофаа вазирлиги Шимолий флот ҳарбийлари Норвегия денгизида сувости кемасини топиш машғулотида иштирок этгани тасвирланган видео эълон қилганди. Қора денгиздаги машғулотлар эса якунланиб, 20 дан ортиқ кемалар базага қайтган.

Ўтган дам олиш кунлари Украинанинг Бориспол аэропортида НАТОнинг бир нечта транспорт самолёти қўнди. 30 январ куни Варшавадан Польша ҳарбий ҳаво кучларининг С-295 М самолёти келди. Унинг бортида нима бўлгани аниқ эмас. Бу учоқ ўртача 7 тоннагача юк кўтара олади. Польша Украинанага ҳарбий ёрдам юбориш ҳақида ўйламоқда, лекин Украина мудофаа вазири Алексей Резниковнинг айтишича, Польшадан ҳеч нарса келмаган.

30 январ куни Канададан CC-177 Globemaster III транспорт самолёти ҳам келган. Олдинроқ Канада Украинага ҳарбий ёрдам кўрсатиши, Unifer ҳарбий машғулоти доирасида ҳарбийлари сонини 400 нафаргача оширишни маълум қилганди. Шунингдек, Канада Украинага учмайдиган қуроллар юборишини ҳам эълон қилган.

Якшанба куни кечаси Украинага Британиянинг Airbus A400M ҳарбий транспорт самолёти қўнган. У Британиянинг Оксфордшир ҳарбий базасидан учган. Бир кун олдин бошқа бир ҳарбий самолёт Киевга АҚШдан ҳарбий юк олиб келган. Бундай юклар январ ойининг ўзида беш марта юборилган.

Ўтган ҳафта якунида АҚШ ҳарбий-денгиз кучлари ҳамкорликда фойдаланадиган Испаниядаги «Рота» ҳарбий денгиз базасига «Сислер» оғир юк ташувчи стратегик транспорт кемаси келган. 63 минг тонна юк кўтара оладиган кема бирданига 900 та ҳарбий техникани, хусусан, танкларни ташиши мумкин. Кема Европага қандай юк билан келгани аниқ эмас.